Kartki rumskie - 15
Andrzej Sadłowski  

   Pod koniec XIX wieku z podziału resztówki folwarku Janowo utworzono wieś gburską składającą się z dziesięciu gospodarstw. Wieś ta założona została na planie niewielkiej, rozproszonej ulicówki. Podstawą układu była droga polna łącząca folowark z drogą publiczną, natomiast cztery pozostałe gospodarstwa usytuowane zostały przy trakcie polnym łączącym folwark z Kurzą Grzędą w kierunku Rumi. W takim kształcie wieś gburska przetrwała do drugiej połowy lat trzydziestych, kiedy to zaczęła zatracać swój pierwotny charakter.

fot1
Gospodarstwo na mapie Janowa z roku 1920
 
fot2
Stodoła kryta strzechą - 1995
 
fot3
Budynek gospodarczy
 
fot4
Dom mieszkalny, widok od podwórza

Stary i nowy dom

   Dom mieszkalny przy ulicy Gdańskiej nr 19, wchodzący w skład zespołu gospodarskiego byłej wsi gburskiej, jest jedynym jaki w niezmienionym kształcie zachował się do dnia dzisiejszego. Jest to budynek o dwuspadowym dachu kryty dachówką ceramiczną wyprodukowaną jeszcze przed wojną w Zagórzu. Jego układ wewnętrzny, z charakterystyczną dużą sienią oraz murowanym gankiem od strony zachodniej, zachował się niezmieniony kształcie od jego początku. Powstał on w połowie z początkiem lat czterdziestych w miejscu starego zniszczonego budynku wymurowanego w mur pruski pokrytego tynkiem. Nad pomieszczeniami starego domu znajdował się niski strych zakończony płaskim krytym papą dachem. Powstał w miejscu istnienia w ubiegłych wiekach starej grangii, którą zamieszkiwali konwersi, tzw bracia świeccy zatrudnieni na folwarkach przyzakonnych. Gospodarstwo Hoppów powstało z zakupu rozparcelowanej resztówki ziemi po byłym folwarku pocysterskim.
 

Franciszek Hoppe

   Ziemię zakupił Franciszek Hoppe, który w roku 1914, sprowadził się do Janowa z żoną Teresą z Malborka, by kontynuować umiłowaną gospodarkę rolną. Właściciele zakupionej ziemi zaczęli od częściowego remontu starych w znacznym stopniu zużytych zabudowań gospodarczych. Powstawały również nowe solidne pomieszczenia gospodarcze. Nazywali zgodnie Janowo gniazdem rodzinnym na złe i na dobre. W okresie istnienia wsi gburskiej budynek opalany był torfem, który częściowo zalegał na tym terenie od strony wschodniej. W czasie działalności gospodarczej uprawiano tylko żyto i ziemniaki, rzadziej owies czy jęczmień.
 

Starszy syn

   Jan, jeden z synów Franciszka, długie lata pracował w zawodzie księgowego równocześnie pomagając w gospodarstwie. Po śmierci ojca, kontynuował nadal gospodarkę rolną, a w późniejszym okresie zajął się owczarstwem nawiązując do tradycji folwarku cysterskiego. W okresie okupacji po przebudowie domu niemieccy okupanci urządzili posterunek wojskowy. W okresie wyzwolenia tych terenów sowieci również urządzili w nim posterunek. Po wojnie jego dzieci pokończyły studia na Akademii Medycznej. Syn Anzelm (miłośnik historii Rumi), profesor akademicki od samego początku związał się z tą uczelnią, gdzie w pracował naukowo.
   W rodzinnym gronie, zwłaszcza przy świątecznym stole, opowiadano o przeszłości Janowa. W tych rozmowach prym wiódł zmarły niedawno dziadek Jan. Niemym świadkiem tamtych lat jest stojąca w ogrodzie stara, prawie wiekowa, jabłoń i stodoła kryta strzechą.
 

Czwarte pokolenie

   Obecnie już czwarte pokolenie Hoppów zamieszkuje Janowo pielęgnując tradycje rodzinne związane z tym miejscem. Rodzinną kronikę rozpoczął prowadzić drugi syn Franciszka absolwent Politechniki Gdańskiej arch. inż. Józef Hoppe. To dzięki jego opisom zachował się częściowo klimat Janowa z początku XX wieku. Obecnie obowiązek ten spoczął na prawnuczce seniora rodu, Monice.
   Dom bardzo dobrze zadbany zachowa się na pewno dla dalszych pokoleń rodziny Hoppów z Janowa. Dziś w części budynku, gdzie mieścił się salon adaptowany został na aptekę, prowadzoną przez właścicieli. W maju 1993 roku całość gospodarstwa została skatalogowana w rejestrze Państwowej Służbie ochrony Zabytków. Obecnie jeden z obiektów tego gospodarstwa ze względu na leciwy wiek zniknął z pejzażu Janowa.

(aes)

 
   
inne publikacje autora:
 
  •  
  •  
   
   
Stronę odwiedzono 2.053.252 razy od 27.04.2008. webmaster